เหตุผลสำคัญหนึ่งที่ โรงงานไหมโทมิโอกะและสถานที่ที่เกี่ยวข้อง (富岡製糸場 - Tomioka Silk Mill) ได้รับการพิจารณาให้เป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรม (UNESCO’s World Heritage Site : Cultural) แห่งล่าสุดของญี่ปุ่นนั้นก็คือสถานที่แห่งนี้นี่เองที่เป็นจุดเริ่มต้นยุคอุตสาหกรรมใหม่ของญี่ปุ่นที่เกรียงไกรไปทั่วโลก
ภายหลังจากที่ โรงงานไหมโทมิโอกะและสถานที่ที่เกี่ยวข้อง (Tomioka Silk Mill and Related Sites) ได้รับการจดทะเบียนให้เป็นสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ของประเทศญี่ปุ่นที่จัดทำโดยรัฐบาลญี่ปุ่นในปี ค.ศ.2005 นั้น โรงงานอันทรงคุณค่านี้ก็เพิ่งจะได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรมแห่งใหม่ล่าสุดขององค์การยูเนสโก้ (UNESCO’s World Heritage Site : Cultural) ไปเมื่อวันที่ 21 มิ.ย. 2014 นี่เอง
โรงงานไหมโทมิโอกะฯ นั้นก่อตั้งขึ้นเมื่อปี ค.ศ.1872 ตั้งแต่สมัยยุคเมจิ ภายหลังจากการปฎิวัติเมจิในปลายศตวรรษ 19 ได้ไม่นาน รัฐบาลญี่ปุ่นพยายามรีบเร่งพัฒนาประเทศเพื่อนำความทันสมัยมาสู่ญี่ปุ่นและเพื่อให้ก้าวทันกับอารยะประเทศในทวีปยุโรป หนึ่งในกลไกการพัฒนาสำคัญนั้นก็คือผ้าไหมดิบอันเป็นสินค้าส่งออกที่สำคัญที่จะช่วยทำให้ประเทศเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว โรงงานไหมโทมิโอกะนั้นจึงได้จัดตั้งขึ้นโดยรัฐบาลญี่ปุ่นซึ่งในราวปี ค.ศ.1870 นั้นนายพอล บรูแนท (Paul Brunat) ผู้ที่ทำงานอยู่ในบริษัทการค้าฝรั่งเศสในโยโกฮาม่าได้เป็นที่ปรึกษา ตลอดจนทำการคัดเลือกสถานที่ที่เหมาะสมแก่การตั้งโรงงานนี้ขึ้นซึ่งก็คือเมืองโทมิโอกะใน จ.กุนมะ นั่นเอง
ด้วยแหล่งน้ำที่อุดมสมบูรณ์ ภูมิประเทศที่งดงาม และภูมิอากาศที่เหมาะสม โรงงานไหมโทมิโอกะจึงถูกสร้างขึ้น ณ ที่แห่งนี้ โดยรัฐบาลได้นำเข้าเครื่องจักรอันทันสมัยในยุคนั้นจากประเทศฝรั่งเศสที่มีเครื่องจักรปั่นผ้าไหมกว่า 150 เครื่อง พร้อมกับคนงานที่เป็นผู้หญิงทั้งหมด (ในส่วนที่ทำงานเกี่ยวกับไหม) ซึ่งนี่นับเป็นต้นแบบแรกของอุสาหกรรมยุคใหม่ที่จะนำพาประเทศพัฒนาสู่ระดับแนวหน้า และถือว่าเป็นโรงงานต้นแบบอันทันสมัยของอุตสหากรรมผ้าไหมญี่ปุ่นที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศ ตลอดจนการเป็นต้นแบบของการผลิตในระบบ Mass Production แห่งแรงของญี่ปุ่นและดีที่สุดในยุคนั้นเลยก็ว่าได้
ภายในโรงงานแห่งนี้นั้นโดดเด่นด้วยอาคารอิฐอันคลาสสิกและเก่าแก่ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมในกลิ่นอายยุโรปผสมผสานกับญี่ปุ่นได้อย่างลงตัว ภายในบริเวณนั้นมีสถานที่ผลิตผ้าไหมดิบครบกระบวนการตั้งแต่การเลี้ยงไหม, การสาวไหมด้วยเครื่องจักร, ตลอดจนการทอผ้าไหมดิบอันทันสมัยในยุคนั้น ซึ่งทุกอย่างนั้นถูกเก็บรักษาและดูแลเป็นอย่างดีมาจนถึงทุกวันนี้ ซึ่งนี่คือจุดเริ่มต้นของอุตสาหกรรมยุคใหม่ของญี่ปุ่น และเป็นหนึ่งในผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพอีกทั้งยังมีชื่อเสียงในระดับสากล รวมไปถึงสามารถสร้างรายได้อย่างมหาศาลและช่วยให้ญี่ปุ่นพัฒนาก้าวเข้าสู่ประเทศอุตสาหกรรมแถวหน้าในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 ได้อย่างแข็งแกร่งยั่งยืน โดยเฉพาะเรื่องผ้าไหมที่โดดเด่นและมีชื่อเสียงไม่แพ้ทางยุโรปเลยทีเดียว
โรงงานผลิตเส้นใยไหมดิบแห่งนี้ตั้งอยู่ห่างจากกรุงโตเกียวราว 100 ก.ม. ทำการผลิตเส้นใยไหมดิบคุณภาพสูงเพื่อส่งออกยังตลาดต่างประเทศ เส้นใยไหมญี่ปุ่นนั้นได้รับความนิยมและยกย่องในเรื่องคุณภาพที่ยอดเยี่ยม แต่ถึงอย่างไรธุรกิจธุรกิจเส้นใยไหมของโรงงานแห่งนี้ก็ประสบกับภาวะขาดทุนมาโดยตลอด จนกระทั่งในปี ค.ศ.1893 นั้นประสบกับภาวะขาดทุนอย่างหนักจนรัฐบาลต้องขายกิจการให้กับกลุ่ม Mitsui Finance Group และในปี ค.ศ.1902 โรงงานแห่งนี้ก็ถูกโอนให้กับ Hara Company ต่อมาในปี ค.ศ.1939 โรงงานแห่งนี้ก็ถูกควบรวมกิจการกับบริษัท Katakura Industries Co., Ltd. ซึ่งถือว่าเป็นบริษัทผ้าไหมที่ใหญ่ที่สุดในญี่ปุ่นในขณะนั้น ก่อนที่โรงงานผ้าไหมอันเก่าแก่ที่ดำเนินการมายาวนานกว่า 115 ปีนั้นจะถูกปิดตัวลงในที่สุดเมื่อราวเดือนมีนาคม ค.ศ.1987 ... แต่ทุกสิ่งทุกอย่างก็ยังคงถูกเก็บรักษาและดูแลไว้เป็นอย่างดี
และนี่ก็คือจุดเปลี่ยนผ่านครั้งสำคัญของญี่ปุ่นที่ก้าวขึ้นสู่หนึ่งในประเทศมหาอำนาจของโลกอย่างในปัจจุบัน
- Tomioka Diary >>> คนงานหญิงกว่า 400 คนที่มีอายุระหว่าง 15-25 ปี นั้นถูกจ้างมาเป็นแรงงานเพื่อฝึกหัดในเทคโนโลยีเกี่ยวกับการสาวไหมอันทันสมัยในยุคนั้น สตรีกลุ่มนี้ถือว่าเป็นหนึ่งเบื้องหลังของผู้เปลี่ยนแปลงประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นก็ไม่ผิดนัก เรื่องราวต่างๆ ที่เกิดขึ้นในโรงงานแห่งนี้นั้นได้รับการบันทึกเป็นไดอะรี่ไว้โดยคุณ Ei Yokota (Wada) ซึ่งเรียกกันว่า Tomioka Diary ซึ่งนี่คืออีกหนึ่งหลักฐานทางประวัติศาสตร์ชิ้นสำคัญอันทรงคุณค่าของโรงงานแห่งนี้เลยก็ว่าได้ทีเดียว
---------------------------------------------------------------
โรงงานไหมโทมิโอกะ (富岡製糸場 - Tomioka Silk Mill)
+ ที่ตั้ง : 1-1 Tomioka, Tomioka City, Gunma
+ เวลาเปิดให้บริการ : ทุกวัน 09.00-17.00 น.
+ ค่าผ่านประตู : ผู้ใหญ่ ¥500, นักเรียนมัธยมปลาย-นักศึกษามหาวิทยาลัย ¥250, นักเรียนมัธยมต้นลงมา ¥150
+ รายการพิเศษ :
- มีบริการไกด์ทัวร์ภาษาญี่ปุ่น ฟรี โดยแบ่งตามรอบเวลาต่างๆ (โปรดเช็คข้อมูลในเว็บไซต์)
- ทุกวันพุธ : จะมีการสาธิตการเดินเครื่องจักรสาวไหมอันเก่าแก่ โดยเครื่องนั้นยังทำงานได้เหมือนในอดีต / รอบเวลาการสาธิตนั้นมี 2 รอบ คือ รอบที่ 1 > 10.00-11.30 น., รอบที่ 2 > 14.00-15.30 น.
- ทุกวันเสาร์-อาทิตย์ (และวันหยุด) : มีการสาธิตตลอดจนทดลองสาวไหมด้วยมือแบบโบราณอันเป็นกรรมวิธีดั้งเดิม / รอบเวลาการสาธิตนั้นมี 2 รอบ คือ รอบที่ 1 > 10.00-12.00 น., รอบที่ 2 > 13.30-15.00 น.
+ ติดต่อ : 0274-64-0005 / เว็บไซต์ : www.tomioka-silk.jp
+ วิธีเดินทาง :
ช่วงที่ 1
- > JR East : จากสถานี JR Ueno นั่งรถไฟสาย Takasaki Line ลงสถานี Takasaki (สถานีสุดท้าย)
- >Shinkansen : นั่งรถไฟความเร็วสูงสาย Joetsu Shinkansen (Tokyo-Niigata) หรือ Nagano Shinkansen (Tokyo-Nagano) ลงสถานี Takasaki
ช่วงที่ 2
- >Joshin Railway : จากสถานี Takasaki เดินมายังชานชาลาของรถไฟสาย Joshin Line (สถานีต้นทาง) เสร็จแล้วนั่งรถไฟต่อไปลงยังสถานี Joshu-Tomioka แล้วเดินต่ออีกราว 10 นาที
