ครั้งแรกที่ฉันได้ยินเรื่องโยชิโนะงาริโคอุเอนก็ค่อนข้างงุนงง ว่าทำไมสถานที่ชื่อกระฉ่อนและเป็นจุดท่องเที่ยวของชาวญี่ปุ่นกลับไม่เป็นที่รู้จักในหมู่นักท่องเที่ยวต่างชาติเลย ซึ่งจริง ๆ ที่นี่ก็นั่งรถไฟไปจากสถานีซางะเพียงแค่ 11 นาที แต่ฉันกลับไม่เคยได้ยินชื่อเลย จนกระทั่งเพื่อนชาวญี่ปุ่นจากฮิโรชิม่ามาหาและและบอกว่าต้องไปที่นั่นให้ได้นี่แหละ แม้ว่าในเว็บวิกิพีเดียภาษาญี่ปุ่นจะมีข้อมูลของที่นี่ยาวเหยียด แต่ในหน้าเว็บภาษาอังกฤษของจังหวัดซางะกลับเอ่ยถึงเพียงคร่าว ๆ
เดินมาเพียง 5 นาทีจากสถานี ก็เหมือนหลุดเข้าไปในอีกห้วงเวลาหนึ่ง พอได้เดินชมรอบ ๆ โบราณสถานแห่งนี้ก็พอจะเห็นภาพว่าคนสมัยก่อนใช้ชีวิตกันอย่างไร แต่เดิมเชื่อกันว่าที่นี่อยู่มาตั้งแต่ก่อนค.ศ. 3 ถึง ค.ศ. 3 แต่ด้วยกลวิธีในปัจจุบันได้เผยให้เห็นว่าบางส่วนของโบราณสถานแห่งนี้มีอายุย้อนไปไกลถึงก่อนค.ศ. 400
โยชิโนะงาริมีบริเวณหลายส่วนที่ตรงกับความเชื่อของนักโบราณคดีในปัจจุบัน ที่นี่เป็นผืนป่าและท้องทุ่งที่เดินชมได้อย่างเพลิดเพลิน โดยเฉพาะถ้าแดดดี ๆ โดยสามารถเดินสำรวจที่อยู่อาศัยจำลองหลายแบบได้เพื่อให้เข้าใจถึงวิถีชีวิตของคนในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น
และก็มีเหตุให้เกิดเป็นข้อโต้เถียงขึ้นมา
โยชิโนะงาริเป็นที่ดินอสังหาริมทรัพย์ผืนใหญ่ ซึ่งเป็นเช่นนั้นอยู่มานานโดยไม่มีใครเข้าไปปลูกสร้างอะไร แต่พอมีรถจะเข้ามาขุดวางรากฐาน ก็ได้รู้ว่าที่นี่ไม่สามารถปลูกสร้างสิ่งใดขึ้นมาได้โดยเด็ดขาด
ไม่ถึง 30 ฟุตใต้ผืนดินคือหลุมศพนับร้อยที่ถูกค้นพบจากการขุดดิน นักโบราณคดีเข้าไปทำการขุดค้นเพื่อหาสุสานใต้ดินที่เหลือ และพบว่ามันมีขนาดใหญ่มาก ถ้าไปที่โยชิโนะงาริจะได้ชมส่วนขุดค้นเล็ก ๆ ซึ่งมีหลุมศพอยู่ประมาณ 30 หลุมตั้งอยู่ และมีข้อมูลบอกขั้นตอนการฝังโดยละเอียด
โยชิโนะงาริเป็นสถานที่ห้ามพลาดสำหรับผู้ที่ชื่นชอบประวัติศาสตร์ และพนักงานแสนใจดีจะพาคุณเดินชมด้วยความตื่นเต้น